Podróże małe i duże > Opowieści zamkowe

Bastiony Zamku Nowy Wiśnicz

Nowy WiśniczMiejscowość: Nowy Wiśnicz.

Lokalizacja: w pobliżu Bochni, jadąc z Bochni trasą 965 w stronę Limanowej.

Już z daleka zamek wygląda imponująco. Położony na zalesionym wzgórzu budzi ciekawość i przyciąga turystów. Na zewnętrzny dziedziniec wchodzimy przez bardzo oryginalną bramę wjazdową. Od razu naszą uwagę przyciągają wysokie baszty, które dodają całej budowli smukłości. Niestety same mury zamkowe nie są aż takie stare jakby się zdawało, pochodzą z 1949 roku, gdy to rozpoczęto prace renowacyjne a w konsekwencji odrestaurowano je.

Przenieśmy się jednak do odległych czasów, kiedy to obiekt ten znajdował się w posiadaniu rodu Kmitów. Choć pierwsze wzmianki w dokumentach na temat zamku sięgają roku 1397, to jednak zamek stał się prawdziwą perełką dopiero po przebudowie wykonanej przez Piotra Kmitę. W I połowie XVI wieku ów marszałek koronny i wojewoda krakowski uczynił zeń magnacką rezydencję. Wszystkie skrzydła mieszkalne podniósł o jedną kondygnację i dobudował narożną basztę. Wnętrza zostały wyposażone w drogie meble i obrazy. Właściciel, jako mecenas kultury, przyciągnął na swój dwór najwybitniejsze umysły epoki: pisarzy i poetów, czyniąc to miejsce jednym z najświetniejszych ośrodków polskiego renesansu. Na zamku gościły też znamienite osobistości: królowa Bona oraz jej syn, Zygmunt August z Barbarą Radziwiłłówną.

Brama Wjazdowa na zamekBudynek przeznaczoy dla wojskaDziedziniec wewnętrzny fragmentySala balowa

Po śmierci Kmity właścicielami zamku została rodzina Barzich. W 1593 roku sprzedali oni tę posiadłość Stanisławowi Lubomirskiemu. Można uznać, że w rękach Lubomirskich pozostał do końca swego istnienia choć przez krótkie odcinki czasu był w posiadaniu innych właścicieli. Za czasów Lubomirskich zamek otoczono wielkim ogrodem. W 1615 przebudowa zamku spoczęła w rękach architekta Andrei Spezzy. Powstało wiele dodatkowych elementów, m.in. barokowa brama wjazdowa, kaplica, niski budynek kuchenny zwany Kmitówką. Wnętrza urządzono w stylu barokowym i wyposażono w obrazy słynnych mistrzów takich jak: Tycjan, Durer, Rafael. Zamek w Wiśniczu odwiedzili królowie Władysław IV Waza z żoną Marią Ludwiką oraz Jan Kazimierz.

Ogromne baszty zamkowe broniły zamkuOkno w baszcieSpojrzenie na zamek

W 1616 roku Lubomirski ufundował miasto - Nowy Wiśnicz – a zamek stał się znamienitą siedzibą rodową. Zadbano też o bezpieczeństwo. W twierdzy stacjonowało 200 konnych dragonów i 400 węgierskich piechurów, murów broniło 80 armat, a zgromadzone zapasy żywności i amunicji miały wystarczyć nawet na trzy lata obrony przez najeźdźcą. Kiedy jednak w 1655 roku nadciągnęły wojska Szwedzkie, zamek poddał się bez jednego wystrzału. Mówi się, że Lubomirscy poddali się bez walki, by ochronić swoją posiadłość przez zniszczeniem, są jednak i tacy, którzy twierdzą, że w tym okresie czasu zamek w Wiśniczu już nie miał tak wielkiej renomy i w chwili ataku obcych wojsk został po prostu bez wodza, który mógłby pokierować obroną. Tak czy tak wynik był dla zamku smutny. Szwedzi nie tylko zniszczyli zamek, ale też wywieźli z niego wszystko, co się dało: kosztowności i dzieła sztuki napełniły 150 wozów.

Mimo to w 1660 roku, mając na względzie ocalałą bibliotekę, podjęto próbę odbudowy twierdzy. Nie odzyskała jednak ona już nigdy swojej świetności. W 1831 wielki pożar strawił to, co pozostało i zamek obrócił się w ruinę. W 1901 roku stał się własnością Zjednoczenia Rodowego Lubomirskich i rozpoczęto pierwsze prace remontowe, wkrótce zatrzymał je wybuch wojny. Dopiero w 1949 roku udało się rozpocząć proces przywracania zamku dla historii regionu i Polski.

Fragmenty dziedzinca wewnętrznegoMost prowadzący na zamekNa zamek wchodzimy przez kamienny mostNa zewnętrznym dziedzińcu

Obecnie obiekt jest własnością gminy Nowy Wiśnicz. Choć z zewnątrz wygląda naprawdę imponująco, to jednak wnętrza nie kryją zbyt wielu eksponatów. Warto jednak zobaczyć mały wewnętrzny dziedziniec z trzykondygnacyjną loggią. Przewodnik zaprowadzi nas też zapewne do pewnej małej intrygującej komnaty. Jej konstrukcja pozwala na podsłuchiwanie prowadzonych rozmów. Stojąc w jednym jej kącie można usłyszeć słowa wypowiedziane nawet szeptem w przeciwległym kącie. Podobno kiedyś sala ta była wykorzystywana do spowiedzi. Sprytny Kmita słuchał słów, jakie wypowiadała w konfesjonale jego małżonka. W innym miejscu zamku pod salą, gdzie przebywało wojsko, zbudowano małe pomieszczenie do podsłuchiwania rozmów prowadzonych przez żołnierzy.

We wnętrzu bramy wjazdowejZamekZ wysokich baszt podobno próbowali odlecieć jeńcy

Z budowlą jest też związana ciekawa legenda. Po bitwie pod Chocimiem Stanisław Lubomirski sprowadził na zamek jeńców tureckich, których zatrudnił przy przebudowie rezydencji. Ci, którzy pracowali przy wznoszeniu wysokich wież, obmyślili plan ucieczki. Na skonstruowanych przez siebie skrzydłach próbowali „odlecieć” z zamku. Plan jednak był zawodny i jeńcy w końcu spadali na ziemię. Podobno w miejscach ich śmierci budowano kamienne kolumny. Istnieją też przypuszczenia, że owi więźniowie zatrudnieni byli przy kopaniu tunelu, jaki miał łączyć zamek i pobliski ufortyfikowany klasztor. Tunelu do dziś nie odnaleziono i nie wiadomo, czy naprawdę istnieje. Inne podania donoszą, że twierdza była miejscem, gdzie otruto Barbarę Radziwiłłównę – małżonkę króla Zygmunta Augusta. Wszystko działo się za czasów Kmity - stronnika Bony, która nie akceptowała potajemnie zawartego małżeństwa swego syna z Barbarą. Gdy król gościł na zamku, jego małżonka być może w czasie posiłku wypiła silną, ale wolno działającą truciznę. Wkrótce zmarła w męczarniach. Od tego czasu można zobaczyć ją na zamku, jak błąka się po komnatach i spaceruje po dziedzińcu i szepcze tajemnicze słowa przeklinając swojego zabójcę.

PortalTaras widokowyZamek w Nowym Wiśniczu widok z dziedzińca zewnętrznegoZ sieni bramy wjazdowej

Odwiedzając ten zamek zjawy owej nie spotkałam, być może zbyt wielu to miejsce oblegało wtedy turystów. Może Tobie dopisze szczęście?

Zapraszam.

Monika Porzucek

Źródła:

  1. Tomasz Kaliński, Polska, nawigator turystyczny, Warszawa 2008.

  2. www.zamki.res.pl

  3. www.zamki.pl

Załóż wątek dotyczący tego tekstu na forum

Opowieści zamkowe:

Zamek Lipowiec. Co straszy w Bukowym lesie? (3 zdjęcia)W kolorze fioletowego ametystu: zamek „Tęczyn” w Rudnie (23 zdjęcia)Skamieniałe dzieci i zaklęci rycerze: zamek „Rabsztyn” (16 zdjęć)Zamek Smoleń - wielki skarb ukryty w studni (29 zdjęć)Pałac w Pilicy i tajemnicza zjawa w starych fortyfikacjach (22 zdjęcia)Czarna Perła Jury: Ogrodzieniec (27 zdjęć)Tajemnicza strażnica w Przewodziszowicach (11 zdjęć)Gotycka piękność: Mirów (19 zdjęć)Zamek obronny w Rochester - historia ukryta w kamieniu (6 zdjęć)Pani o bladych licach - opowieść o zamku w Bobolicach (13 zdjęć)Tajemnice twierdzy Olsten (19 zdjęć)O tym jak „Bendyn” Będzinem się stał (9 zdjęć)Bij, kradnij, zabijaj, ale Siewierz omijaj (10 zdjęć)Zapomniany Bydlin (6 zdjęć)Królowa Bona i latające mrówki na zamku Chęciny (11 zdjęć)Chudów (6 zdjęć)Zapomniany pałac we Włodowicach (9 zdjęć)Zamek Bąkowiec w Morsku (6 zdjęć)Krzyż i Topór = Zamek Krzyżtopór (19 zdjęć)Tworków - odkryty i tajemniczy (13 zdjęć)Bastiony Zamku Nowy Wiśnicz (19 zdjęć)Zamek w Mosznej, czyli prawie jak w bajce Disneya (25 zdjęć)Czarujący Pałac w Pławniowicach (18 zdjęć)Pałac w Krzyżanowicach (11 zdjęć)Pałac Raczyńskich i Dworek Zygmunta Krasińskiego w Złotym Potoku (13 zdjęć)Zamek co na Pieskowej stoi Skale (18 zdjęć)Kórnik – Wielkopolska Perła (18 zdjęć)Zamek Otmuchów, czyli krótka baśń o tym jak serce dumnej Emmy zmiękło po zjedzeniu sokoła (26 zdjęć)Olśniewający swą krasą Pałac w Kraskowie (19 zdjęć)Tajemnice Gór Sowich: Zamek Grodno (25 zdjęć)Tajemnice Gór Sowich: Tannhausen - Pałac w Jedlince (13 zdjęć)
PodróżeKulturaMuzykaHistoriaFelietonyPaństwo, polityka, społeczeństwoPowieści i opowiadaniaKącik poezjiRecenzjeWielkie żarcieKomiks
PrzewodnikiAlbaniaNepalPolskaRumunia
Oceń zamieszczony obok artykuł.
Minister kazał, więc uprzejmie informujemy, że nasze strony wykorzystują pliki cookies (ciasteczka) i inne dziwne technologie m.in. w celach statystycznych. Jeśli Ci to przeszkadza, możesz je zablokować, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki. Więcej informacji znajdziesz w artykule: Pliki cookies (ciasteczka) i podobne technologie.