Podróże małe i duże > Rumunia - przewodnik

Satu Mare / Satmar (Rumunia) - przewodnik

Hotel Dacia, Satu Mare (Rumunia)Satu Mare / Satmar (Rumunia)Remus i Romulus, Satu Mare (Rumunia)

Satu Mare / Satmar to liczące około 130 tysięcy mieszkańców1 miasto w północno-zachodniej Rumunii. Un sat to po rumuńsku wieś, mare - znaczy duży, a więc nazwę miasta można by przetłumaczyć jako Duża Wieś. Satu Mare leży na głównej drodze do oddalonego o około 15 km przejścia granicznego z Węgrami. Gdyby zdarzyło Wam się zatem tędy przejeżdżać, warto zrobić sobie tu krótki postój, by rzucić okiem na miasto.

Jak wiele transylwańskich miast Satu Mare jest dwujęzyczne (około 35% mieszkańców stanowi mniejszość węgierska). Co ciekawe, można tutaj mieszkać całe życie nie znając rumuńskiego. W telewizji kablowej jest kilkadziesiąt kanałów w języku węgierskim, w sklepach usłyszymy na powitanie rumuńskie poftim a zaraz potem węgierskie tasek (tłum. słucham), a w teatrze spektakle grane są na przemian w obu językach. Co więcej, można przejść całą ścieżkę edukacyjną w placówkach lub klasach węgierskich – od przedszkola do uniwersytetu – nie poznając ani jednego słowa rumuńskiego. Ma to swoje uwarunkowania historyczne – część Węgrów i ich potomków nie pogodziło się z faktem, że miasto to należy teraz do Rumunii. Kultywowanie języka, zwyczajów węgierskich i kontestowanie wszystkiego co rumuńskie nie jest tu rzadkością i stanowi wyraz dezaprobaty. Na co dzień Rumuni i Węgrzy nie zawsze darzą się wielką sympatią.

Przez Satu Mare przepływa rzeka Samosz (Someş), wpadająca na terenie Węgier do Cisy. W 1970 roku miasto i okolice nawiedziła wielka powódź, dlatego obecnie jest ono chronione potężnymi wałami, które można zobaczyć na zdjęciu obok.

Someş, Satu Mare (Rumunia)Wały, Satu Mare (Rumunia)

UWAGA! Wszystkich, którzy odwiedzali Rumunię albo planują w najbliższym czasie się do tego kraju wybrać, serdecznie zapraszam do współtworzenia tego przewodnika. Można w tej sprawie pisać na adres redakcji redakcja@libertas.pl.

Historia

Satu Mare / Satmar (Rumunia)Satu Mare / Satmar (Rumunia)

Osada w tym miejscu istniała prawdopodobnie już w epoce kamienia łupanego, natomiast pierwsze pisemne wzmianki o mieście pochodzą z X wieku. Anonimowa kronika wspomina, że znajdował się tutaj wtedy zamek Zotmar (Castrum Zotmar) należący do wołoskiego plemienia, któremu przewodził Menumorut.

W XIII wieku gród zdobyli Węgrzy, którzy zaczęli go nazywać Szatmar, a w wieku XIV król Węgier - Karol I Robert - założył tu mennicę, co podniosło znaczenie miasta. W roku 1543 zamek wszedł w posiadanie rodziny Batorych, tej samej z której pochodził Stefan IX Batory, z Bożej łaski Król Polski.

Po I Wojnie Światowej, zakończonej rozpadem Austro-Węgier, Rumuni mieszkający w tej części Cesarstwa wykorzystali nadarzającą się okazję i proklamowali przyłączenie do Rumunii. Później Satu Mare wróciło jeszcze na chwilę do Węgier podczas II Wojny Światowej w wyniku drugiego arbitrażu wiedeńskiego. W październiku 1944 roku zostało zdobyte przez Armię Czerwoną, a po zakończeniu wojny w roku 1945 ponownie stało się częścią Rumunii.

Zwiedzanie

Plac Wolności (Piaţa Libertăţii)

Hotel Dacia, Satu Mare (Rumunia)

Najciekawsze zabytki znajdują się w okolicach Placu Wolności (Piaţa Libertăţii), pośrodku którego znajduje się mały park z alejkami, ławeczkami i dużą fontanną. Podczas sierpniowego upału kilka minut odpoczynku w takim miejscu może być rozkoszą! Spacerując po parku bez trudu powinniśmy zauważyć wybudowany w 1902 roku secesyjny hotel Dacia. Podobno jeszcze piękniejszy jest w środku, niestety trwał remont i nie udało nam się bliżej mu przyjrzeć.

Katedra św. Piotra i Pawła, Satu Mare (Rumunia)Katedra św. Piotra i Pawła, Satu Mare (Rumunia)Katedra św. Piotra i Pawła, Satu Mare (Rumunia)

Nie da się również przeoczyć dominującej nad skwerem rzymskokatolickiej katedry św. Piotra i Pawła. Katedrę wybudowano w latach 1786-1798 w stylu późnego baroku, później dobudowano klasycystyczny portyk wsparty na kolumnach korynckich. Na uwagę zasługuje także bardzo bogato zdobione wnętrze świątyni - grzechem byłoby nie wejść do środka.

W północno wschodnim rogu placu znajdziemy wymagający remontu, niewielki, klasycystyczny Teatr Północny z 1889 roku. Na północ od placu widoczna jest ceglana Wieża Strażacka (Turnul Pompierilor) z 1904 roku, z której można obejrzeć panoramę miasta.

Katedra sw Piotra i Pawła, Satu Mare (Rumunia)Satu Mare / Satmar (Rumunia)Teatr północny, Satu Mare (Rumunia)Wieża Strażacka / Turnul Pompierilor, Satu Mare (Rumunia)Satu Mare / Satmar (Rumunia)

Kościół z Łańcuchami

Kościół z Łańcuchami, Satu Mare (Rumunia)Kościół z Łańcuchami, Satu Mare (Rumunia)

Kawałek dalej, przy Placu Pokoju (Piaţa Păcii), znajduje się kościół ewangelicki potocznie zwany Kościołem z Łańcuchami. Otacza go rząd małych kolumn między którymi przeciągnięto ciężki łańcuch - stąd nazwa. Kościół zbudowano pod koniec XVIII wieku w stylu barokowym. Na wieży znajduje się najstarszy, pochodzący z roku 1633, dzwon w Satu Mare. Drewniane meble wykonał w latach 1799-1807 Frits Joseph.

Cerkiew i katedra prawosławna

Cerkiew św. Archaniołów Michała i Gabriela, Satu Mare (Rumunia)

Idąc na wschód od placu Wolności ulicą 1 Decembrie 1918 znajdziemy cerkiew św. Archaniołów Michała i Gabriela. Cerkiew została zbudowana w latach 1932-1937 w stylu rumuńsko-bizantyńskim, na miejscu starszego kościoła. Znajduje się tutaj również bardzo bogata kolekcja sprzętów liturgicznych, ksiąg i ikon, z których najstarsze pochodzą z XVIII wieku.

Idąc dalej dochodzimy do skrzyżowania z Boulevardul Dr. Vasile Lucaciu przy którym stoi okazała katedra prawosławna Zaśnięcia Matki Boskiej również wybudowana w latach 1932-1937 w charakterystycznym dla Rumunii stylu.

Katedra Zaśnięcia Matki Boskiej, Satu Mare (Rumunia)Katedra Zaśnięcia Matki Boskiej, Satu Mare (Rumunia)

Muzeum

Muzeum, Satu Mare (Rumunia)

Warto odwiedzić także muzeum powiatowe (Muzeul Judeţean), które znajduje się zaledwie 200 metrów na północ od katedry Zaśnięcia Matki Boskiej, pod adresem Bulevardul Dr. Vasile Lucaciu 21. W muzeum jest duża, ciekawa ekspozycja etnograficzna regionu.

Park Gradina Romei

Gradina Romei, Satu Mare (Rumunia)Drzewo Wężowe, Satu Mare (Rumunia)Gradina Romei, Satu Mare (Rumunia)

Za muzeum skręcamy w prawo w Bulevardul Traian. Jeśli mamy czas, warto przejść jeszcze 200-300 metrów tą ulicą by po lewej stronie zobaczyć stary, piękny park Gradina Romei. Na uwagę zasługują wielkie, stare platany. Można posiedzieć na małej wysepce na jeziorku a w sezonie przejechać się szaloną kolejką dla dzieci. Jeśli jesteśmy z dzieciakami, to jest tam ładny plac zabaw (z toaletami i wodą do mycia rąk).

Synagoga

Synagoga, Satu Mare (Rumunia)Synagoga, Satu Mare (Rumunia)

Na zachód od Placu Wolności jest Stara Synagoga, a idąc od placu na południe ulicą Decebal dojdziemy do wybudowanej w stylu mauretańskim synagogi Tempel. Powstała ona na początku dwudziestego wieku i funkcjonowała do roku 1965. Na początku II Wojny Światowej w Satu Mare żyło około 25 tysięcy Żydów.

Szatmarski Manhattan

Satu Mare / Satmar (Rumunia)Satu Mare / Satmar (Rumunia)Satu Mare / Satmar (Rumunia)

Z piękną secesyjną zabudową rynku kontrastuje tak zwany Szatmarski Manhattan. Dojdziemy do niego deptakiem mającym swój początek w południowo zachodnim rogu rynku. Leczący socjalistyczne kompleksy Pałac Administracji (Palatul Administrativ) - równie wysoki jak brzydki - Satu Mare zawdzięcza Mikołajowi Ceauşescu i Komunistycznej Partii Rumunii, która chciała bardziej nowoczesnego oblicza miasta. Budowa ruszyła w 1972, a zakończyła się w 1984 roku. Najwyższa wieża ma 97 metrów wysokości i jest najwyższym budynkiem w Transylwanii oraz trzecim pod względem wysokości w Rumunii. Trzy niższe wieże symbolizują trzy narodowości Satu Mare: Rumunów, Węgrów i Niemców (tych ostatnich jest niecałe 4%), zaś najwyższa wieża więź między nimi.

Sławni ludzie z Satu Mare (Rumunia)Sławni ludzie z Satu Mare (Rumunia)Kratki kanalizacyjne, Satu Mare (Rumunia)Sławny człowiek z Satu Mare (Rumunia)Typowa architektura Satu Mare (Rumunia)

Filharmonia

W czwartki (poza sezonem letnim) możemy odwiedzić filharmonię (wejście niedaleko Wieży Strażackiej). Warto choćby dla samego wnętrza – trochę zniszczonego, ale o ciekawej architekturze.

Filharmonia, Satu Mare (Rumunia)Filharmonia, Satu Mare (Rumunia)Filharmonia, Satu Mare (Rumunia)

Transport

Park w centrum, Satu Mare (Rumunia)

Nie należy się obawiać korzystania z taksówek. Są one tanie i zamiast błądzić w poszukiwaniu danego miejsca, lepiej wydać kilka lei i spokojnie dojechać. Przejazd z jednego końca miasta na drugi to koszt maksymalnie 10 lei, a za odcinek 3 km zapłacimy około 5 lei.

W dalszą podróż z Satu Mare możemy udać się samochodem, pociągiem (dla przykładu nocny pociąg z kuszetkami do Bukaresztu kosztuje ok. 300-350 zł), samolotem (zarezerwowany wcześniej kosztuje praktycznie tyle samo) lub busem (jeżdżą bardzo szybko powodując dużo wypadków - opcja dla wędrowców szukających mocnych wrażeń, ewentualnie samobójców). Możemy podróżować również stopem, z tym, że podobnie jak w Albanii za podróżowanie stopem często przyjdzie nam zapłacić.

Pomnik Vasile'a Lucaciu, Satu Mare (Rumunia)Gradina Romei, Satu Mare (Rumunia)Centrum Satu Mare (Rumunia)Cerkiew św. Archaniołów Michała i Gabriela, Satu Mare (Rumunia)Katedra św. Piotra i Pawła, Satu Mare (Rumunia)

Gdzie zjeść?

Pizzeria Ali-Baba, Satu Mare (Rumunia)Restauracja Poezis, Satu Mare (Rumunia)

Jeśli chodzi o jedzenie, warto zajrzeć do restauracji lub pizzerii. Jedzenie jest bardzo dobre, raczej w dużych ilościach i tańsze niż Polsce. W Satu Mare za jedną z najlepszych, a na pewno za jedną z ładniejszych, uznaje się restaurację Poezis (Str. Mirecea Cel Mare). Za popularne menu dnia (zupa i drugie danie) zapłacimy 10-12 zł.

Z pizzerii polecamy np. Ali Babę (przy deptaku prowadzącym z Placu Wolności do Pałacu Administracji). W ładnym wnętrzu czekając na dużą i dobrą pizzę można podziwiać kolekcję rękodzieła (głownie ceramika). Duża pizza (wystarczająca dla dwóch osób) kosztuje 15-25 zł.

Poezis, Satu Mare (Rumunia)Poezis, Satu Mare (Rumunia)Ratusz, Satu Mare (Rumunia)Bardzo stary bruk, Satu Mare (Rumunia)Park w centrum, Satu Mare (Rumunia)Krzyż w stylu marmaroskim, Satu Mare (Rumunia)
Joanna Suciu i Witold Wieszczek
  1. Oficjalne dane z 2002 roku podają około 115 tysięcy mieszkańców, ale w ostatnich latach Satu Mare wchłonęło część okolicznych wsi i obecnie ilość mieszkańców szacuje się na około 130 tysięcy.

Załóż wątek dotyczący tego tekstu na forum

Rumunia - przewodnik:

Satu Mare / Satmar (Rumunia) - przewodnik (52 zdjęcia)Săpânţa - Wesoły cmentarz (Rumunia) – przewodnik (35 zdjęć)Bârsana, Marmarosz / Maramureş (Rumunia) - przewodnik (48 zdjęć)Humor / Mănăstirea Humorului i Woroniec / Voroneţ (Rumunia) - przewodnik (32 zdjęcia)Arbore i Klasztor Suczewica / Mănăstirea Suceviţa (Rumunia) – przewodnik (43 zdjęcia)Kaczyka / Cacica (Rumunia) – przewodnik (21 zdjęć)Vama Veche (Rumunia) - przewodnik (94 zdjęcia)Braszów / Braşov (Rumunia) – przewodnik (68 zdjęć)Curtea de Argeş (Rumunia) – przewodnik (31 zdjęć)Szosa Transfogaraska / Transfăgărăşan (Rumunia) – przewodnik (68 zdjęć)Sybin / Sibiu / Hermannstadt (Rumunia) – przewodnik (86 zdjęć)Hunedoara / Vajdahunyad (Rumunia) - przewodnik (57 zdjęć)Jaskinia Niedźwiedzia / Peştera Urşilor (Rumunia) – przewodnik (29 zdjęć)Ştefan Hruşcă – kolędnik z SiedmiogroduSyhot Marmaroski / Sighetu Marmaţiei (Rumunia) – przewodnik (9 zdjęć)Kościoły Obronne Siedmiogrodu (Rumunia) – przewodnik (25 zdjęć)Rimetea / Torocko pod Szeklerską Skałą (Rumunia) – przewodnik (21 zdjęć)Konstanca / Constanța (Rumunia) – przewodnik (22 zdjęcia)Sigiszoara / Sighișoara (Rumunia) – przewodnik (28 zdjęć)Pogranicze Sybina / Mărginimea Sibiului (Rumunia) – przewodnik (41 zdjęć)Wąwóz Galbeny / Cheile Galbenei (Rumunia) – przewodnik (23 zdjęcia)Twierdza Ponoru / Cetatile Ponorului (Rumunia) – przewodnik (19 zdjęć)Płaskowyż Padisz / Padiș (Rumunia) – przewodnik (52 zdjęcia)Wąwóz Râmeț / Cheile Râmețului (Rumunia) – przewodnik (29 zdjęć)Góry Fogaraskie – wokół jeziora Bâlea (Rumunia) – przewodnik (24 zdjęcia)
PodróżeKulturaMuzykaHistoriaFelietonyPaństwo, polityka, społeczeństwoPowieści i opowiadaniaKącik poezjiRecenzjeWielkie żarcieKomiks
PrzewodnikiAlbaniaNepalPolskaRumunia
Oceń zamieszczony obok artykuł.
Minister kazał, więc uprzejmie informujemy, że nasze strony wykorzystują pliki cookies (ciasteczka) i inne dziwne technologie m.in. w celach statystycznych. Jeśli Ci to przeszkadza, możesz je zablokować, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki. Więcej informacji znajdziesz w artykule: Pliki cookies (ciasteczka) i podobne technologie.