Podróże małe i duże > Opowieści zamkowe

Zamek Otmuchów, czyli krótka baśń o tym jak serce dumnej Emmy zmiękło po zjedzeniu sokoła

Zamek OtmuchówMiejscowość: Otmuchów.

Lokalizacja: nad jeziorem Otmuchowskim, w pobliżu Nysy, przy trasie nr 46 Nysa – Otmuchów - Paczków.

Rycerz Henryk posiadał niezwykle odważne i waleczne serce. Nie szczędził sił, by zaciekle walczyć z Tatarami. Za te właśnie zasługi książę biskup Tomasz z rodu Rawiczów uczynił zeń kasztelana i dał we władanie zamek w Otmuchowie. W tych trudnych czasach kasztelan Henryk podjął trud odbudowy pobliskich wsi z ruin zniszczeń wojennych. Miał on wiernego przyjaciela i towarzysza – sokoła. Sokół był nieocenionym myśliwym – każde polowanie było udane, łupy wędrowały na stół w postaci pysznych dań. Szybko wieści o tym pięknym i mądrym ptaku rozeszły się po okolicy, a jego umiejętności łowieckie stały się znane nawet poza granicami kasztelanii. Pewnego razu Henryk udał się na zaproszenie biskupa do Nysy. Podczas swego pobytu na dworze biskupa Henryk zakochał się od pierwszego wejrzenia w pięknej szlachciance - baronowej o imieniu Emma. Niestety Emma była zbyt dumną i upartą kobietą, i mimo przeróżnych starań nie odwzajemniła uczuć kasztelana.

Cela skazańców w wieżyFront najstarszej części zamkuHenryk i jego przyjaciel sokół

Rozżalony i zrozpaczony Henryk powrócił do zamku w Otmuchowie i bez reszty zaangażował się w pracę. Jedynym przyjacielem był mu wierny sokół, a jedyną przyjemnością wspólne polowania. Tak mijały dni i miesiące, aż pewnego razu niespodziewanie na zamku pojawił się posłaniec Emmy. Baronowa przebywała w pobliżu na polowaniu, a że czuła się już nieco zmęczona, postanowiła zagościć w progach zamku Otmuchów by posilić się i odpocząć. Kasztelan najpierw bardzo się ucieszył, ale chwilę później bardziej jeszcze strapił. Spiżarnie zamkowe stały puste. Nie było żadnych zapasów, by przyrządzić ucztę i ugościć Emmę. Co czynić... W końcu w umyśle jego zrodziła się szalona myśl, straszliwe, ale jedyne rozwiązanie. Dobył miecza i jednym cięciem ściął głowę swego sokoła, po czym oddał ptaka służbie, by ta z niego przygotowała posiłek. Wkrótce na zamek przybyła dumna Emma i kasztelan powitał swoją ukochaną słowami:

Część po renowacji i część oryginalnaKlatka schodowa z końskimi schodamiGłęboką fosą kiedyś płynęła woda

„Ofiarowałem Ci o piękna pani to, co było do tej pory najbliższe memu sercu” i nie mogąc opanować żalu zalał się łzami. Gdy w końcu baronowa dowiedziała się, co się wydarzyło i co było powodem płaczu Henryka, jej serce zmiękło. Przyjęła oświadczyny kasztelana. W niedługim czasie urządzono wspaniałe wesele, na którym był też sam książę biskup Tomasz. Piękna Emma i Henryk zamieszkali w Otmuchowskim zamku, a ich szczęściu nie było końca.

Oryginalne okienne obramienia zawierajace zdobieniaW StudniOdrestaurowana część zamkuOkrągłe okna klatki z końskimi schodami

Taką baśniową opowieść przeczytać możemy wkraczając w progi zamku Otmuchów – zamku, który przez prawie 600 lat pozostawał we władaniu biskupów wrocławskich.

Na granitowej górze o wysokości 225 m n.p.m. już we wczesnym średniowieczu istniał gród słowiański. Pierwsze wzmianki pisemne na jego temat odnotowane zostały w bulli papieża Hadriana IV pochodzącej z roku 1155 roku. Istnienie murowanego zamku datuje się zaś na pierwszą połowę XIII wieku, a jego wybudowanie przypisuje biskupowi Tomaszowi I.

W swej historii warownia przetrwała kilka najazdów. W jej murach ukryto skarbiec biskupów wrocławskich, toteż stała się celem ataków husytów. W 1428 roku Husyci opanowali i zniszczyli miasto, na zamek jednak nie weszli. W 1430 roku skierowali swój atak bezpośrednio na zamek i zdobyli go z wielką łatwością. Warownia została bowiem poddana przez tchórzliwego dowódcę Mikołaja von Alzenau. Zapłaciwszy najeźdźcom za wolność, opuścił bezpiecznie zamek wraz ze swoją załogą. Nie długo jednak cieszył się wolnością. Schwytany – zdradę przypłacił głową - został bowiem za swój niegodny czyn ścięty na wrocławskim rynku. Biskup wykupił Otmuchów z rąk Husytów w 1435 roku, w zamian wypuszczono też na wolność wszystkich jeńców.

Na szczycie basztyOryginalna nieodnowiona elewacja

Osiem lat później Husyci ponownie stanęli u wrót miasta, a niejaki rycerz Hinko Kruszyna ponownie zdobył twierdzę. Znowu nie obyło się bez okupu. By odzyskać zamek zaproponowano kwotę 2000 węgierskich złotych guldenów. Okup w tej wysokości ostatecznie zapłacił biskup Konrad.

Tajemnicze przejścieTajemnicze wyjścieWejście na basztę

Kolejne lata nie były łaskawe dla zamku, bowiem Otmuchów stracił swoje znaczenie na rzecz Nysy. W 1639 roku, a następnie w 1646 roku, musiał też stawić czoła Szwedom. Podczas drugiego najazdu wojska pod dowództwem generałą Arvida Wittenberga zburzyły warownię, pozostawiając z niej tylko zgliszcza. W 1741 roku, podczas wojny prusko-austriackiej, zamek szturmowały wojska pruskie pod dowództwem generała Schwerina, który przy użyciu artylerii zbombardował go.

Na przestrzeni wieków Otmuchowska rezydencja przeszła też wiele zmian architektonicznych. Pierwsza miała miejsce w 1484 roku, a jej inicjatorem był Jan IV Roth. Przebudowa była prowadzona w stylu późnego gotyku, wprowadzono nowoczesne elementy o charakterze obronnym, m.in. kluczowe strzelnice. Wybudowano salę rycerską z kominkiem, który wyposażono w dodatkową ukrytą wnękę prowadzącą do komórki przeznaczonej do podsłuchiwania gości. Zaufany człowiek właściciela zamku podobno dostawał się do wnętrza tego pomieszczenia najpierw za pomocą zwodzonej drabiny, a następnie schodami wiodącymi z biblioteki. W wieży zaś na najwyższej kondygnacji powstały cele śmierci: głodowa, a pod nią cela z zapadnią. Pod celą z zapadnią pozostawiono pustą dwudziestometrową przestrzeń, na której dnie umieszczono ostro zakończone żerdzie. Kiedy do więźnia zwracano się słowami „idź wolny”, ten podążając w kierunku drzwi trafiał na miejsce z zapadnią, gdzie tracił życie spadając na fundamenty wieży z zaostrzonymi żerdziami.

Spacer wokół zamkuWejście do zamku hoteluWidok na ratusz i rynek OtmuchowaWidok z baszty

W latach 1586 - 1596 biskup Andrzej Jerin, mecenas sztuki, miał nieco inną wizję i przebudował twierdzę w stylu renesansu, dzieląc ją na dwa skrzydła: zachodnie i południowe. Wprowadzono renesansowe portale i krużganki, zaś w XVII i XVIII wieku rozbudowywano ją w stylu baroku. Dla biskupa Filipa von Sinzendorf, który mieszkał na zamku w latach 1732-47, powstała nietypowa klatka schodowa z owalnymi oknami i tak zwanymi końskimi schodami. Nie spełniały roli reprezentacyjnej, lecz ich znaczenie było czysto użytkowe: Sinzendorf cierpiał bowiem z powodu pewnej choroby i trzeba było go nosić w lektyce. W 1810 roku zamek przeszedł w ręce Hohenzollernów, którzy 10 lat później oddali go w posiadanie rodzinie Humboldtów. Książę Wilhelm von Humboldt dokonał rozbiórki zrujnowanych części zamku, m.in. skrzydła zachodniego, a z uzyskanego materiału wybudował nowe skrzydło - ocalałe do dziś. W miejscu pozostałym po „rozbiórce” utworzono mały park. W późniejszych latach brat księcia – Aleksander (przyrodnik i geograf) sprowadził do niego rzadkie okazy drzew, m.in. rosnący do dziś perukowiec. W 1929 roku Humboldtowie sprzedają zamek gminie Otmuchów. Wkrótce zaadoptowano go na hotel, którym jest do dziś. Hotel – zamek oferuje 72 miejsca noclegowe, w tym 2 apartamenty, salę konferencyjną i rycerską. W północno-zachodnim parterowym skrzydle urządzono restaurację.

Wjazd na zamekWykusz z latrynąW najwyżej położonym oknie

Choć zamku się nie zwiedza, można za niewielką opłatą wejść na jego wieżę, skąd roztacza się niezapomniany widok na całą okolicę. Jeśli zechcesz zanocować na Otmuchowskim zamku, nie wahaj się odszukać w nim takich miejsc jak:

  • sala rycerska z kominkiem i ukrytym pokojem do podsłuchiwania gości;
  • sale więzienne w wieży, w tym cela głodowa z zachowanymi wydłubanymi przez skazańców znakami i rysunkami;
  • „końskie schody” wraz z unikatową klatką schodową wykończoną owalnymi oknami;
  • studnia obudowana altanką, znajdująca się na dziedzińcu;
  • patrząc na nieodrestaurowaną część skrzydła zwróć uwagę na dwa zachowane wykusze latrynowe, odszukaj ścienną dekorację z zachowanym ozdobnym kartuszem herbowym Andrzeja Jerina, zobacz też pochodzące z tego okresu obramienia okienne zdobione motywami roślinnymi i zwierząt.
W drodze na basztęZamkowa studniaZamkowy mini park

Spacer warto zakończyć przechadzką wokół zamku oraz wizytą w ogólnodostępnym małym parku, gdzie na uwagę zasługują ciekawe gatunki drzew.

Monika Porzucek

Źródła:

  1. Tadeusz Glinka, Marek Piasecki, Polska 60 wycieczek, najpiękniejsze miejsca, Poznań 2008.

  2. Tomasz Kaliński, Polska nawigator turystyczny, Warszawa 2008.

  3. Zbigniew Bereszyński, Opowieści z pogranicza, „Gazeta Wyborcza Opole”, 09.08.2009 r..

  4. www.zamek.otmuchow.pl

  5. www.zamkipolskie.com

Załóż wątek dotyczący tego tekstu na forum

Opowieści zamkowe:

Zamek Lipowiec. Co straszy w Bukowym lesie? (3 zdjęcia)W kolorze fioletowego ametystu: zamek „Tęczyn” w Rudnie (23 zdjęcia)Skamieniałe dzieci i zaklęci rycerze: zamek „Rabsztyn” (16 zdjęć)Zamek Smoleń - wielki skarb ukryty w studni (29 zdjęć)Pałac w Pilicy i tajemnicza zjawa w starych fortyfikacjach (22 zdjęcia)Czarna Perła Jury: Ogrodzieniec (27 zdjęć)Tajemnicza strażnica w Przewodziszowicach (11 zdjęć)Gotycka piękność: Mirów (19 zdjęć)Zamek obronny w Rochester - historia ukryta w kamieniu (6 zdjęć)Pani o bladych licach - opowieść o zamku w Bobolicach (13 zdjęć)Tajemnice twierdzy Olsten (19 zdjęć)O tym jak „Bendyn” Będzinem się stał (9 zdjęć)Bij, kradnij, zabijaj, ale Siewierz omijaj (10 zdjęć)Zapomniany Bydlin (6 zdjęć)Królowa Bona i latające mrówki na zamku Chęciny (11 zdjęć)Chudów (6 zdjęć)Zapomniany pałac we Włodowicach (9 zdjęć)Zamek Bąkowiec w Morsku (6 zdjęć)Krzyż i Topór = Zamek Krzyżtopór (19 zdjęć)Tworków - odkryty i tajemniczy (13 zdjęć)Bastiony Zamku Nowy Wiśnicz (19 zdjęć)Zamek w Mosznej, czyli prawie jak w bajce Disneya (25 zdjęć)Czarujący Pałac w Pławniowicach (18 zdjęć)Pałac w Krzyżanowicach (11 zdjęć)Pałac Raczyńskich i Dworek Zygmunta Krasińskiego w Złotym Potoku (13 zdjęć)Zamek co na Pieskowej stoi Skale (18 zdjęć)Kórnik – Wielkopolska Perła (18 zdjęć)Zamek Otmuchów, czyli krótka baśń o tym jak serce dumnej Emmy zmiękło po zjedzeniu sokoła (26 zdjęć)Olśniewający swą krasą Pałac w Kraskowie (19 zdjęć)Tajemnice Gór Sowich: Zamek Grodno (25 zdjęć)Tajemnice Gór Sowich: Tannhausen - Pałac w Jedlince (13 zdjęć)
PodróżeKulturaMuzykaHistoriaFelietonyPaństwo, polityka, społeczeństwoPowieści i opowiadaniaKącik poezjiRecenzjeWielkie żarcieKomiks
PrzewodnikiAlbaniaNepalPolskaRumunia
Oceń zamieszczony obok artykuł.
Minister kazał, więc uprzejmie informujemy, że nasze strony wykorzystują pliki cookies (ciasteczka) i inne dziwne technologie m.in. w celach statystycznych. Jeśli Ci to przeszkadza, możesz je zablokować, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki. Więcej informacji znajdziesz w artykule: Pliki cookies (ciasteczka) i podobne technologie.